Het meest bekende Chinese teken is het Yin Yang teken, te zien in tattoos, servies en nog veel meer. Voor mij is ’t hét beeld van meebewegen met verschillen (zie mijn vorige blog), uitgedrukt in het meest uitgesproken verschil: zwart en wit. In Nederland houden we niet zo erg van uitgesproken verschillen. We kennen het gezegde dat je het niet te zwart-wit moet zien en houden meer van polder-grijs. Zo lossen wij de spanning tussen twee standpunten of uitersten op: wij vermengen beide standpunten tot een compromis. Beide partijen kunnen zich er enigszins in herkennen en kunnen ook naar hun achterban uitleggen dat de andere kant ook water in de wijn heeft moeten doen.
Het grijze compromis mist echter de kracht, de uitgesproken kwaliteit van zwart en wit. In het Yin Yang teken zie je een andere oplossing die ook te lezen valt in vers 28 van de Dao De Jing:

Als ik mij man weet en mijn vrouwelijke kwaliteiten behoud
Stroomt het leven door mij de wereld in
In die stroom volg ik De en wordt weer als een kind

Als ik mij licht weet en mijn schaduwkant omarm,
ben ik een voorbeeld voor de wereld
Met De als voorbeeld en word ik weer zonder vorm

In deze tekst zijn de verschillen niet iets ongemakkelijks, dat we moeten oplossen of wegstoppen. Door de kracht van beide polen (man-vrouw, licht-donker) te behouden blijft in een organisatie de energie stromen: het leeft en bruist. Bij een grijs compromis is dat meestal niet het geval: daar is niemand echt blij mee.

Maar hoe doe je dat dan: de kracht van zowel zwart als wit behouden? Dat laat het Yin Yang teken zien. Allereerst: het is een dynamisch teken, in beweging. Bekijk het als een klok; je ziet dan het zwart groter worden, in het midden verschijnt wit, waarna wit groter wordt, totdat zwart in het midden verschijnt, en zo voort. In de beweging staat nu eens wit, dan zwart op de voorgrond: nergens wordt het grijs, of zitten ze in de loopgraven tegenover elkaar. Ze bewegen en laten de ander toe in hun midden, als ze op het grootst zijn.

En hoe ziet dat er dan uit in een organisatie? Neem de verschillende waarde-strategieën van Treacy en Wiersema. Een organisatie waar ik werk schuren twee stromingen, waarbij de een customer initimacy belangrijk vindt en de ander operational excellence, ten koste van de ander. Dat wordt onder andere concreet bij het oplossen van klachten: wil je dan maximaal de klant tevreden stellen of probeer je het zo kosten-efficiënt te doen? In de lijn van Lao-tse en het Yin Yang teken is het niet of-of, maar en-en. Goed zorgen voor je klant, en tegelijk de kosten in de gaten houden, zoeken naar efficiënte manieren. Allebei tegelijk meenemen, omdat ze allebei bijdragen aan de innerlijke kracht van de organisatie. In individuele situaties krijgt de een of de ander meer aandacht, staat meer op de voorgrond. Maar de andere kant is nooit helemaal weg, blijft in beeld. En op het moment dat een van beiden zeer veel nadruk krijgt, komt van binnenuit de andere op (de stippen in het teken).
Zo is er geen overwinning van wit op zwart of een grijs compromis: de kwaliteit van investeren en kosten besparen blijven aanwezig in de acties en besluiten van de organisaties.

In vers 28 verwijst Lao-tse naar De. De is een moeilijk te vertalen karakter: velen vertalen het met ‘innerlijke kracht’. Dat past hier mooi. Als je als organisatie tegelijkertijd beide kanten van de medaille, van Yin en Yang levend weet te houden, in een dynamisch proces, dan is de innerlijke kracht van de organisatie maximaal. Dus moeten beide kanten steeds weer opzoeken, actief, ook al brengt ons dat wellicht uit onze comfortzone.