De olifant is een stuk touw geworden

Mijn afgelopen twee blogs gingen over verschillen in teams: hoe ze ontstaan, en hoe je de kracht van verschillen kunt gebruiken. De blogs leiden tot diverse gesprekken over die verschillen, en al pratend merkte ik dat ik een belangrijk aspect van verschillen in teams en organisaties nog niet had benoemd. Dat aspect wordt m.i. erg goed verwoord in een bekend soefie-verhaal over 5 blinden en een olifant. Wellicht ken je het. Hier de korte versie:

Vijf blinden ontmoeten voor het eerst een olifant. Ze bevoelen de olifant en beschrijven aan blind_men_and_elephantelkaar wat hoe een olifant. Degene bij de staart zegt: een olifant is als een stuk touw. Degene bij een poot zegt dat een olifant als een boom is. Degene bij zijn buik vindt de olifant op een muur lijken, en de blinde die zijn oor voelt vindt het op een stuk tapijt lijkt. De laatste blinde begrijpt er niets van: hij voelt de slurf en weet zeker dat een olifant op een slang lijkt.

Iedereen ziet/voelt één stukje van de olifant en denk dat dat de hele olifant is.
Dat zie ik vaker gebeuren, in teams en organisaties. Je ziet dat de ander strikter is dan jij, en noemt hem principieel, of star of bureaucratisch of… En vervolgens staat dat ene facet op de voorgrond. Zo zie je de ander en dat komt steeds naar boven in de samenwerking en communicatie. We hebben dan geen oog meer voor al die andere aspecten van de ander. De olifant is een stuk touw geworden, de ander een starre bureaucraat. Voor groepen worden het stereotypen: de nieuwe collega’s van de fusiepartner nemen geen besluiten.

Maar ieder van ons heeft veel meer facetten, meerdere identiteiten. Bij KIT Intercultural Professionals deden we regelmatig een oefening waarbij we mensen vroegen diverse facetten en identiteiten van zichzelf op te schrijven. Dat was niet moeilijk: mensen waren –naast boekhouder- ook vader, voetballer, boeddhist, vegetariër, voorzitter van de voetbalclub, en meer. En behalve strikt ook vol humor, betrokken, outgoing, en meer.
Dat was voor de collega’s vaak een eye-opener, alsof de blinden opeens de hele olifant konden zien. Daarvoor zag men slecht dat ene aspect van de ander, maar er was veel meer. En dat biedt opeens vele nieuwe openingen en mogelijkheden tot samenwerking. Want je kunt misschien niet samenwerken met die starre boekhouder, maar wel met de betrokken professional.

Lao-tse zegt in vers 49: Als ik wijs ben, staan mijn ideeën niet vast. En dat is inderdaad de belangrijkste remedie om te voorkomen dat je een olifant reduceert tot een stuk touw.

Hier de Engelstalige versie van deze blog: The elephant has become a piece of rope.