Dertig spaken vanuit een holle naaf:
de leegte maakt het wiel bruikbaar
Met klei maak ik een pot:
de leegte maakt de pot bruikbaar
Door deuren en ramen maak ik een kamer:
de leegte creëert de ruimte.
Ik kan mijn voordeel doen met de vorm
Maar de leegte zorgt voor werking.
Toelichting: in onze westerse wereld is materie, de vorm die we kunnen zien en vastpakken, waardevol. Maar de echte werking ontstaat door de leegte.
De stilte tussen noten maakt de muziek. Het belangrijkste in de Chinese taal zijn de stiltes.
Hieronder zie een beeld uit de performance van Marina Abramovic, die in 2010 in het New Yorkse Museum of Modern Art een performance gaf waarin zij drie maanden aan een tafel zat. Mensen konden enkele minuten -in stilte- plaatsnemen tegenover haar.
Daarin onder andere het moment waarin -onaangekondigd- haar ex-geliefde Ulay tegenover haar plaatsneemt. De stilte zorgt voor werking.
Je kunt op de afbeelding klikken en dan zie je een YouTube filmpje van die performance.